علاج یک درد زنانه

برخی از خانم‌ها در زمان قاعدگی(زمان پریود) به ندرت احساس ناراحتی می‌کنند و فقط گاهی اوقات دچار انقباضات و دردهای خفیف می‌شوند. در حالی که عده‌ای دیگر به علت سردرد و تهوع، خونریزی زیاد و انقباضات شدید در ناحیه رحم، چاره‌ای جز مراجعه به درمانگاه و تزریق سرم و مسکن ندارند.

قاعدگی‌های دردناک(پریود دردناک) در علم پزشکی دیسمنوره نامیده می‌شود که واژه‌ای است یونانی و همه ناراحتی‌های دوران قاعدگی(دوران پریود) شامل استفراغ، اسهال، ضعف و بی حالی، تنش، احتباس مایعات در بدن، دردهای شکمی و پاها، خستگی‌های مزمن، افسردگی و… را در بر می‌گیرد.

دکتر سولماز توانگر، متخصص زنان و زایمان و عضو هیئت علمی دانشگاه درباره انواع قاعدگی‌های دردناک و درمان پریود بیشتر توضیح می‌دهد.

فرض کنید امید به زندگی در بدو تولد یک زن، 70 سال باشد. با یک محاسبه ساده می‌توان گفت خانمی با سیکل های قاعدگی(پریود) منظم 28 تا 30 روزه که هر بار 5 تا 7 روز طول می‌کشد، بیش از یک دهم از طول عمرش را با خونریزی قاعدگی(خونریزی پریود) سپری خواهد کرد که اگر این دوران با ناراحتی‌های شدید جسمی و روانی ناشی از آن همراه باشد، بخش مهمی از زندگی‌اش با درد ناشی از این مشکل می‌گذرد.

قاعدگی دردناک به چه علت به وجود می آید

حالا شاید این پرسش برایتان پیش بیاید که اصلاً قاعدگی دردناک به چه علت به وجود می‌آید؟ باید گفت رحم یک عضله است و مانند هر عضله‌ای به انقباض و انبساط در می‌آید. اکثر انقباضات رحم هرگز احساس نمی‌شوند ولی انقباضات قوی رحم، دردناک هستند. البته به نظر می‌رسد که علت بروز این انقباضات افزایش تولید ماده‌ای به نام پروستاگلاندین در دوران خونریزی قاعدگی(خونریزی پریود) باشد و میزان تولید بالای آن دردهای دوران قاعدگی(پریود) را تشدید می‌کند.

یک زن در حالت عادی یک دهم از طول عمرش را با خونریزی قاعدگی سپری می‌کند.

رحم یک عضله است و مانند هر عضله‌ای به انقباض و انبساط در می‌آید. اکثر انقباضات رحم هرگز احساس نمی‌شوند ولی انقباضات قوی رحم، دردناک هستند.

آشنایی با انواع دیسمنوره

بد نیست بدانید قاعدگی دردناک(پریود دردناک) به دو دسته دیسمنوره اولیه و دیسمنوره ثانویه تقسیم می‌شود.

دیسمنوره اولیه: در دیسمنوره اولیه، دردهای دوران قاعدگی از ابتدای شروع قاعدگی در سن بلوغ شروع شده و تا آخر دوران باروری ادامه می‌یابد. البته در صورتی که دردها 3 تا 4 سال بعد از اولین قاعدگی شروع شود و اگر دیسمنوره همراه با دوره‌های بدون تخمک گذاری باشد، باید به فکر علل ثانویه بود در این نوع دیسمنوره معمولاً درد چند ساعت قبل یا همزمان با خونریزی قاعدگی شروع شده و حداکثر دو تا سه روز طول می‌کشد. دردها بیشتر در ناحیه زیر شکم است و گاهی به کمر و ران‌ها هم انتشار می‌یابد. از دیگر علائم این قاعدگی دردناک می‌توان به تهوع همراه یا بدون استفراغ، بی اشتهایی، در خانم‌هایی که مادران آنها نیز دچار این ناراحتی بوده‌اند شایع‌تر است اما با افزایش سن زایمان طبیعی می‌تواند به خودی خود درمان شود.

دیسمنوره ثانویه: در دیسمنوره ثانویه فرد پس از مدت‌ها قاعدگی عادی و بدون درد، دچار قاعدگی‌های دردناک می‌شود. این نوع ثانویه در خانم‌هایی که بیماری‌های لگنی مثل آندومتریوز، آدنومیوز، توده‌های زیر مخاطی رحم، تنگی شدید گردن رحم، عفونت‌های لگنی مزمن، چسبندگی‌ها لگنی و هیپرمنوره(افزایش خونریزی ماهانه) دارند، رخ می‌دهد. در این بیماران معاینات کامل لگن و همچنین آزمایش‌های روتین، تصویر برداری از رحم، سونوگرافی و… برای تشخیص ضروری است، اما گاهی متخصصان با تجربه هم ممکن است در تشخیص نوع اولیه و ثانویه اشتباه کنند.

دیسمنوره اولیه در خانم‌هایی که مادران آنها نیز دچار ای ناراحتی بوده‌اند، شایع‌تر است اما با افزایش سن زایمان طبیعی می‌تواند به خودی خود درمان شود در حالی که در دیسمنوره ثانویه فرد پس از مدت‌ها قاعدگی عادی و بدون درد، دچار قاعدگی‌های دردناک می‌شود.

کدام خانم ها دچار قاعدگی دردناک می‌شوند؟

قاعدگی‌های دردناک بیشتر در دختران جوان دیده می‌شود. حتی برخلاف باور عموم، درد ایجاد شده از ناحیه تخمدان‌ها نیست. بلکه به دلیل انقباضات شدید رحمی و قطع موقت خونریزی است. اینکه چرا قاعدگی دردناک بیشتر در بین زنان جوان دیده می‌شود تا در بین زنان سالخورده هنوز به طور قطع مشخص نیست اما نکته مهم این است که گذشت زمان می‌تواند شرایط فرد را بهتر کند و با افزایش سن از میزان دردها نیز کاسته خواهد شد.

درمان قاعدگی های دردناک از نوع اولیه

ممکن است به نظر خیلی‌ها دردهای قاعدگی طبیعی قابل تحمل باشند، اما باید بپذیریم که واقعاً آزار دهنده هستند. در این بین استراحت کردن، قرار دادن حوله گرم بر نواحی تحتانی شکم و کمر(به مدت 5 تا 30 دقیقه)، ورزش‌های هوازی(ایروبیک)، اصلاح تغذیه و استفاده از داروهای مسکن معمولی از جمله مهمترین اقدامات درمانی دیسمنوره اولیه محسوب می‌شوند. از طرفی توجه به رژیم غذایی(مثل خوردن غلات سبوس نگرفته، حبوبات، سبزیجات و میوه‌جات بیشتر و کم خوردن یا نخوردن نمک، کافئین و شکر) و ماساژ هم در برخی خانم‌ها در تسکین درد موثر است، اما در صورتی که تا 8 ماه پس از این درمان‌ها بیمار همچنان از دردهای دوران قاعدگی و شدت آنها شکایت داشت باید به دنیال علل ثانویه بود؛ به ویژه دیسمنوره‌هایی که پس از 20 سالگی بروز می‌کنند و تقریباً همیشه از نوع ثانویه هستند.

درمان قاعدگی های دردناک از نوع ثانویه

درمان اصلی درد دیسمنوره ثانویه، تشخیص و رفع عامل زمینه‌ای است. اما برخی از انواع ثانویه به درمان‌های دارویی با OCP (قرص‌های ضد حاملگی) یا داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی نیز پاسخ نسبی می‌دهند. البته در صورتی که خانمی با گذشت سال‌ها دچار دردهای قاعدگی نشده باشد، ولی چند دوره پشت سر هم دچار دردهای غیر طبیعی می‌شود و بعد از معاینات بالینی و گرفتن شرح حال برای بیمار آزمایش‌های تکمیلی تجویز می‌کند.

درمان اصلی درد دیسمنوره ثانویه، تشخیص و رفع عامل زمینه‌ای است. اما برخی از انواع ثانویه به درمان‌های دارویی با OCP (قرص‌های ضد حاملگی) یا داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی نیز پاسخ نسبی می‌دهند. البته در صورتی که خانمی با گذشت سال‌ها دچار دردهای قاعدگی نشده باشد، ولی چند دوره پشت سر هم دچار دردهای غیر طبیعی می‌شود، پزشک به بیماری آندومتریوز مشکوک می‌شود.

درمان های کمکی قاعدگی های دردناک

در کنار درمان‌های اصلی یک سری درمان‌های کمکی هم وجود دارند که از جمله آنها می‌توان به مصرف قرص‌های ضد بارداری اشاره کرد. به عنوان مثال وقتی خانم جوانی به مطب مراجعه می‌کند که دچار بیماری خاصی نیست، قصد پیشگیری از بارداری دارد و در عین حال در دوران قاعدگی دچار درد و خونریزی شدید می‌شود ما به او مصرف قرص‌های ضد بارداری را توصیه می‌کنیم، زیرا د ر90 درصد موارد، قرص‌های ضد بارداری استروژنی(البته به شرطی که منظم و طبق تجویز پزشک مصرف شوند) پایانی قطعی بر دردهای قاعدگی هستند. 10 درصد باقی مانده دردهای دوران قاعدگی را هم می‌توان با مصرف داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی مثل ایبوپروفن و مفنامیک اسید درمان کرد.

کاهش درد عادت ماهانه زنان با مواد غذایی

هر چند برای خلاص شدن از دردهای دوران قاعدگی می‌توان به مصرف انواع و اقسام داروها اشاره کرد که اتفاقاً خیلی از خانم‌ها هم مصرف می‌کنند، اما بد نیست بدانید به کمک مصرف برخی مواد غذایی می‌توان این دردها را به حداقل رساند.

1. اسیدهای چرب بیشتری مصرف کنید: مطالعات زیادی نشان می‌دهند مصرف اسیدهای چرب که عمدتاً در غذاهایی مانند ماهی، آجیل‌ها مثل گردو، بادام و دانه‌هایی مانند کنجد وجود دارد، باعث کاهش علائم دیسمنوره می‌شود.

2. از گیاهان کمک بگیرید: به گفته پژوهشگران اگر یک هفته پیش از شروع عادت ماهانه(پریود ماهانه)، بورانی اسفناج البته بدون نمک بخورید و در طبخ غذاها از زعفران، رازیانه، ترخون، تره‌فرنگی، موسیر، فلفل سیاه و دارچین استفاده کنید تا حد زیادی از شدت دردهای قاعدگی(درمان پریود) کاسته می‌شود.

3. جوشانده سنتی بنوشید: بر اساس آموزه‌های طب سنتی مصرف دم کرده بابونه، سنبل الطیب و گل گاوزبان در کاهش درد و ایجاد آرامش بسیار موثرند. هر یک از این دم کرده‌ها را می‌توانید به طور مجزا تهیه و روزی یک فنجان مصرف کنید.

4. مکمل منیزیم مصرف کنید: بعضی از خانم‌ها به دلیل کاهش منیزیم خون، دچار دردهای دوران قاعدگی می‌شوند، بنابراین یک هفته قبل از دوره عادت ماهانه(عادت پریود) می‌توانید شروع به مصرف روزانه 500 میلی گرم منیزیم کنید.

5. محدود کردن مصرف نمک و کافئین: شاید شما تمایل زیادی به خوردن مواد غذایی پرنمک و قهوه داشته باشید اما باید بدانید که در تشدید دردهای قاعدگی(دردهای پریود) موثرند.

اگر خونریزی شدیدی هنگام پریود دارید

اگر مشکل هرمونی وجود داشته باشد:

اگر خونریزی‌های شدید قاعدگی(خونریزی شدید پریود) به دلیل اختلالات قرص‌های هورمونی باشد، به تشخیص پزشک می‌توان از قرص‌های هرمونی مثلاً قرص‌های حاوی پروژسترون یا قرص‌های جلوگیری از بارداری برای تنظیم مقدار خونریزی استفاده کرد.

اگر مشکل هرمونی وجود نداشته باشد:

اگر مشکل هورمونی وجود نداشته باشد مصرف داروهایی مثل مفنامیک اسید کمک کننده است به این صورت که دو روز قبل از شروع خونریزی باید مصرف شوند و تا روز چهارم قاعدگی ادامه پیدا کنند.

کمبود یا  فقر آهن

در این بین، فراموش نکنید یکی از مهم ترین عوارض خونریزی شدید قاعدگی، کم خونی ناشی از فقر آهن است. در این نوع کم‌خونی تعداد گلبول‌های قرمز سالم کم می‌شود؛ بنابراین باید مواد غذایی حاوی آهن مصرف کنید. در بسیاری از اوقات هم پزشک قرص آهن تجویز می‌کند که طبق دستور باید مورد استفاده قرار بگیرند. البته مصرف قرص آهن ممکن است عوارضی مانند تهوع، درد معده، اسهال و یبوست را در پی داشته باشد. به همین دلیل بهترین زمان مصرف آن شب‌ها قبل از خواب است. همچنین باید از مصرف همزمان شیر و سایر  فرآورده‌های لبنی با قرص آهن خودداری کنید. چون کلسیم موجود در لبنیات باعث کاهش جذب آهن در بدن می‌شود.

ممنوعیت استفاده از آسپرین در هنگام خونریزی قاعدگی

مصرف آسپرین هنگام خونریزی‌های شدید قاعدگی(پریود شدید) ممنوع است چون ممکن است منجر به افزایش خونریزی شود.

روش موثر درمان پریود شدید

بر اساس پژوهش‌های مختلف، مصرف گیاه پنج انگشت می‌تواند به تنظیم جریان خونریزی در دوران قاعدگی(دوران پریود) کمک کند و تسکینی برای خانم‌هایی باشد که از قاعدگی‌های دردناک(پریودهای دردناک) و خونریزی شدید رنج می‌برند، بنابراین توصیه می‌کنیم به داروخانه مراجعه و قرص یا قطره این گیاه را تهیه کنید. چگونگی مصرف این داروهای گیاهی هم داخل بروشور آنها نوشته شده است.

منبع » درمان قاعدگی‌های دردناک و خونریزی‌های شدید زنانه